Mustafa Öztürk’ün Kıssaların Dili isimli kitabından alıntıdır.
Mukâtil b. Süleymân-Dahhâk ve İbn Abbas kanalıyla gelen bir rivayete göre Hızır, Âdem’in oğludur.
(İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Vehb b. Münebbih’e göre Hz. Nuh’un oğlu Sâm’ın soyundan olup tam adı Belyâ b. Melkân b. Fâliğ b. Sâlih b. Âmir b. Erfahşed b. Sâm b. Nuh’tur.
(Taberi, Târihu’l-Ümem, I. 188; İbn Kesir, el-Bidâye, I. 326)
Tam adı, Benyâ b. Melkâ b. Kâli’ b. Âbir b. Şâleh b. Erfahşed b. Sâm b. Nuh’tur.
(Salebi, ‘Arâisü’l-Mecâlis, s. 237; İbn Kesir, Tefsîru’l-Kur’ân, III. 99.)
İsmail b. Üveys’ten nakledildiğine göre asıl adı Ma’mer b. Mâlik b. Abdullah b. Nasr b. Ezd’dir.
(İbn Kesir, el-Bidâye, I. 326; İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Hz. İlyas ile kardeştir.
(İbn Kesîr, el-Bidâye, I. 330.)
Bir rivayete göre adı Ahmed’dir.
(Aynî, ‘Umde, XV. 299.)
Zülkarneyn’in veziri ve onun teyzesinin oğludur.
(Makdisî, el-Bed’, III, 78.)
Hz. İlyas’ın kardeşi Mâlik’in oğludur.
(İbn Kesîr, el-Bidâye, I. 326; İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
İbn Kuteybe’nin naklettiğine göre gerçek adı Amâyil b. Nûr el-Ays b. İshak’tır.
(Ebû Muhammed İbn Kuteybe, el-Ma’ârif, Kahire 1960, s. 42; İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Kelbî-Ebû Sâlih-Ebû Hureyre ve İbn Abbas tarikiyle gelen bir rivayete göre Hz. Musa’nın ağabeyi Harun’un soyundandır.
(İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, I. 160.)
Bir rivayete göre adı Ermiyâ/İrmiyâ (Yeremya) b. Hilki- yâ’dır.
(Taberi, Târîhu’l-Ümem, I. 188; İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Muhammed b. Eyyüb’ün İbn Lehîa’dan naklettiğine göre Firavun’un kızdan torunu, yani Firavunun kızının oğludur.
(İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Hz. İshak’ın torunlarından Hazrun b. Amâyil’dir. (İbn Kesîr, el-Bidâye, I. 326.)
Tam adı, İbn Âmil b. Semâkîn/Semâkhayn (?) b. Melkân b. Alkamâ b. Aysû b. İshak’tır.
(Kurtubî, el-Câmi’, XI, 30.)
Hızır Hz. İlyas ile aynı kişidir.
(İbn Kesir, el-Bidâye, I. 326; Suyûtî, Müfhemât, s. 141.)
Ebû Hâtim es-Sicistânî’nin rivayetine göre Âdem’in çocuklarından Kabil’in oğludur.
(İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Mukâtil b. Süleyman’dan gelen bir rivayete göre adı Elyesa’dır.
(Makdisî, el-Bed’, III. 78; İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Hz. İbrahim’in dördüncü oğludur.
(Aynî, ‘Umde, XV. 299.)
Bir rivayete göre adı Hadır b. Âmiyâ veya Hadır b. Firavun’dur.
(İbn Kesîr, el-Bidâye, I. 326.)
Nekkâş’ın rivayetine göre bizzat Firavun’un oğludur.
(İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Yâfes’in oğludur.
(Aynî, ‘Umde, XV. 299)
Hz. İbrahim’le birlikte Babil’e hicret eden müminlerden birinin oğludur.
(Taberi, Târihu’l-Ümem, I. 188; Sa’lebî, ‘Arâisü’l-Mecâlis, s. 240; İbn Kesir, el-Bidâye, I. 326; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, I. 160; İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Kral Efridun (Feridun) b. Esfiyâ’nm hüküm sürdüğü dönemde veya ondan daha önce yaşamış biridir.
(Taberi, Târihu’l-Ümem, I. 188; İbn Kesîr, el-Bidâye, I. 326; İbn Hacer, el- İsâbe, I. 115; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, I. 160.)
Firavun dönemindeki İsrailoğulları peygamberlerinden biridir. (İbn Kesîr, el-Bidâye, I. 326; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, I. 160.)
Übey b. Ka’b’tan gelen bir rivayete göre Firavunlar döneminde Mısır’da yaşayan İsrailoğulları’ndan biridir.
(İbn Mâce, “Fiten” 23.)
Yahudi hükümdarlardan Nâşie b. Emvâs zamanında yaşamış bir peygamberdir.
(Sa’lebî, ‘Arâisü’l-Mecâlis, s. 240.)
Abdullah b. Şevzeb’den gelen bir rivayete göre İran asıllıdır.
(Taberi, Târihu’l-Ümem, I. 188; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, I. 160.)
Annesi Rum babası İran asıllıdır.
(Taberi, Târihu’l-Ümem, I. 188; İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Babası Rum annesi İran asıllıdır.
(Taberi, Târihu’l-Ümem, I. 188; İbn Hacer, el-İsâbe, I. 115.)
Zâhid hükümdarlardan birinin oğludur.
(Beğavî, Ma’âlimü’t-Tenzil, III. 172.)
Fârisoğulları’ndan olup Şiraz’a iki fersah mesafedeki bir köyde doğmuştur.
(Abdurrahmân Câmî, Nefehâtu’l-Üns Tercümesi, çev. Lâmî Çelebi; haz. Süleyman Uludağ-Mustafa Kara,1995, s. 92.)
Dünyada bin yıl hüküm sürmüş olan Dahhâk’ın oğludur. (İbn Kesîr, el-Bidâye, I. 299.)
Zülkarneyn ordusunun öncü kuvvetleri arasında yer alan bir şahsiyettir.
(Sa’lebî, ‘Arâisü’l-Mecâlis, s. 240.)
Dünyadan el etek çeken zâhid hükümdarlardan birinin oğludur.
(Beğavî, Ma’âlimü’t-Tenzîl, III. 172; Hâzin, Lübâbu’t-Te’vîl, III. 205.)
Künyesi Ebü’l-Abbâs’tır.
(Nevevî, Tehzîbü’l-Esmâ, I. 176; İbn Kesîr, Tefsiru’l-Kur’ân, III. 99.)
Bunca farklı görüş dikkate alındığında “Hızır kimdir?” sorusuna verilecek en güzel cevap “Hiçbiri” olmalıdır. Belli ki Hızır gerçek değil muhayyel ve mitolojik bir figürdür.
Mustafa Öztürk, Kıssaların Dili