Rûm Sûresi, 20. Ayet

[Kur’ân-ı Kerîm]

وَمِنْ اٰيَاتِه۪ٓ اَنْ خَلَقَكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ اِذَٓا اَنْتُمْ بَشَرٌ تَنْتَشِرُونَ

[Türkçe Transkript]

Vemin âyâtihi en ḣalekakum min turâbin śümme iżâ entum beşerun tenteşirûn(e)

[Mâtürîdî]

O'nun kanıtlarından biri, sizi topraktan yaratmış olmasıdır. Sonra bir de baktınız ki, çoğalarak yeryüzüne dağılmış beşer topluluğusunuz.”

---

Allah’ın Varlığına Dair Kanıtlar

O’nun kanıtlarından biri. Bunun, Allah’ın birliğine ve rubûbiyetine dair kesin deliller mânasında olması mümkündür. Veya O’nun yeniden diriltmesine ilişkin kanıtlar olması da mümkündür. Yahut peygamberlerin nübüvvetlerinin delilleri veya bunlara benzer inançların delilleri olması da mümkündür.

Sizi topraktan yaratmış olmasıdır. Bu beyan çeşitli mânalara açıktır. Bunlardan biri yaratılışımızın toprağa nispet edilmesidir. Çünkü biz bir asıldan yaratıldık. Bu asıl ise topraktandır. O da Âdem’dir. Her ne kadar bizlerin bünyesi topraktan yaratılmamış olsak da durum böyledir. Bu açıklama, her ne kadar bizzat kendimiz nutfeden yaratılmamış olsak da yaratılışımızın nutfeye nispet edilmesi gibidir. Bununla birlikte yaratılışımızın nutfeye nispet edilmesi yaratıldığımız bünyenin aslı o olduğu içindir.

İkincisi, bizler toprağa nispet edildik, çünkü gıdalarımız ile dış dünyada bedenlerimizin ve var oluşumuzun kaynağı, toprak sayesindedir. Her ne kadar asıl itibariyle bizler topraktan yaratılmamış olsak da bu, bedenlerimizin ve kendi var oluşumuzun kaynağı hakkında bir haber vermedir. En doğrusunu Allah bilir ya, Cenâb-ı Hak şöyle buyurmaktadır; Sizler cismin yaratılışını tasavvur etmiyorsunuz. Zira cisimlerin meydana geldiğinin iç yüzünü göremiyorsunuz. Gördüğünüzde ise bunu düşünüp tasavvur ediyorsunuz. Dolayısıyla yapısını görüp inceledikten sonra nasıl oluyor da cisimlerin yaratılışına güç yetirmesini inkâr ediyorsunuz, öyle ki sizler cisimlerin yapısını, bunu yaratmaya ilişkin kudretten önce gördünüz.

Üçüncü olarak bizlerin yaratılışı toprağa nispet edilmiştir -ki daha ünce açıkladığımız üzere bu Âdem’dir- Ancak sîzleri yarattı sözü, bu asıldan sizi takdir etti mânasındadır. Yaratma Arap dilinde takdir etme anlamında kullanılır. Yine böyle bir kullanım Arapça açısından mümkündür. Dolayısıyla biz bu asıl üzere takdir ettik demektir. Eğer bazı rivayetlerde nakledilen şu bilgi sahihse bizlerin toprağa nispeti mümkün olur: Buna göre bir melek bir avuç toprak getirmekte ve kadının rahminde bulunan nutfeye serpmektedir. Böylece bundan çocuk yaratılmaktadır. Eğer bu rivayet sahihse bütün insanların yaratılması ve asılları topraktan olmuş olur.

Sonra bir de baktınız ki, çoğalarak yeryüzüne dağılmış beşer topluluğusunuz. Yani sonra bir baktınız ki çoğalarak yeryüzüne dağılmış bir beşer zürriyeti olmuşsunuz. Tıpkı şu İlâhî beyan gibi: “Rahmetini yayan O’dur”. Yani genişleten. Bu beyanın şu mânaya da gelmesi mümkündür: Yayılmışsınız. Yani ihtiyaçlarınızda, gıdalarınız ve yaşamınızı devam ettirme kaynaklarınız hususundaki taleplerinizde farklılaşmaktasınız. En doğrusunu Allah bilir.