Ankebût Sûresi, 68. Ayet

[Kur’ân-ı Kerîm]

وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰى عَلَى اللّٰهِ كَذِباً اَوْ كَذَّبَ بِالْحَقِّ لَمَّا جَٓاءَهُۜ اَلَيْسَ ف۪ي جَهَنَّمَ مَثْوًى لِلْكَافِر۪ينَ

[Türkçe Transkript]

Vemen azlemu mimmeni-fterâ ‘ala(A)llâhi keżiben ev keżżebe bilhakki lemmâ câeh(u)(c) eleyse fî cehenneme meśven lilkâfirîn(e)

[Mâtürîdî]

'Allah hakkında yalan yanlış şeyler uyduran yahut kendisine hakikat geldiğinde onu yalan sayandan daha zâlimi kimdir? İnkarcıların sürekli kalacağı yer cehennemin içinde değil midir?”

---

Allah hakkında yalan yanlış şeyler uydurandan daha zâlimi kimdir? Yukarıda açıkladığımız gibi Allah katından gelen soru iki mânaya gelir; Bildirme (haber) ile zorunluluk ve iizâm. İizâm, yani muhatabı susturma mânasına gelince buna göre şöyle denilir; Biliniz ki yalan yanlış şeyler uyduranların hiçbirisi Allah hakkında yalan yanlış şeyler uydurandan daha zâlim değildir. Haber mânası dikkate alınınca beyan şöyle olur: Yani kuşkusuz bildiniz ki yalan yanlış sözler uyduranların hiçbirisi Allah hakkında yalan yanlış sözler uydurandan daha zâlim değildir. Zira akıllarınızla kendi aranızda yalan yanlış şeyler uydurmanın ve yalan söylemenin kötü bir eylem olduğunu bildiniz. Yalan ve iftiranm en çirkini ve en dehşetlisi Allaha yapılan iftiradır. Dolayısıyla en çirkin ve en dehşetli davranış olduğu halde nasıl O nun hakkında yalan yanlış şeyler uydurdunuz?

Yahut hakikati yalan sayandan daha zâlim kimdir? Hakikati yalan saymak sözü, Resûlullah’ı yalan saymak anlamına gelebilir. Veya benzerini getirmekten aciz kaldıkları Kur’ân olabilir. Yahut tevhidi inkâr etmek olabilir.

Bu beyan şu mânaya da gelebilir: Yahut hakikati yalan sayandan daha zâlim kimdir? Yani kendisine geldiğinde hakikat olduğu ve doğruluğu ortaya çıkan şeyi yalan sayandan daha zâlim kim olabilir?

İnkârcıların sürekli kalacağı yer cehennemin içinde değil midir? Cenâb-ı Hak sanki şöyle buyurmaktadır: Bil ki cehennem kâfirlerin sürekli kalacağı yerdir. Allah onların eziyetlerine karşı sabretmesi; imanı terketmeleri ve onlardan ümidinin kesilmesi konusunda içini daraltan şeye karşı teselli bulması için ona bunu hatırlatıyor.