Ankebût Sûresi, 20. Ayet

[Kur’ân-ı Kerîm]

قُلْ س۪يرُوا فِي الْاَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَاَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللّٰهُ يُنْشِئُ النَّشْاَةَ الْاٰخِرَةَۜ اِنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌۚ

[Türkçe Transkript]

Kul sîrû fî-l-ardi fenzurû keyfe bedee-lḣalk(a)(c) śümma(A)llâhu yunşi-u-nneş-ete-l-âḣira(te)(c) inna(A)llâhe ‘alâ kulli şey-in kadîr(un)

[Mâtürîdî]

"(Resulüm!) Deki: Yeryüzünde gezip dolaşın ve Allah'ın ilk yaratılışı nasıl başlatıp devam ettirdiğini görün. Allah, daha sonra ikinci hayatı da işte böyle gerçekleştirecektir; Allah her şeye kadirdir.”

---

De ki: Yeryüzünde gezip dolaşın ve Allah’ın ilk yaratılışı nasıl başlattığını görün. Yeryüzünde gezip dolaşma ve bakma emri yeryüzünde yürüyerek gezme emri değildir. Aksine Cenâb-ı Hak, yeryüzündeki varlıklar hakkında düşünmeyi ve içindeki varlık âleminin bir düzenleme, bilgi ve hikmetle, vasıta olmaksızın mükemmel ve sağlam bir şekilde ilk defa yaratılması hakkında tefekkür etmeyi emretmiştir. Bu, ilkin ve yeniden yaratmayı takdir etmenin onların güç ve kudretlerinin dışında olduğunu bilmeleri içindir. Yine varlığı vasıtasız ve yokluktan (“lâ şey’”den) ilkin yaratanın yeniden yaratmaya da kadir olduğunu bilmeleri içindir. Her ne kadar insanların kudretleri ve bünyeleri buna güç yetiremese de yine bunun gibi yeniden yaratma ve ikinci hayatı gerçekleştirmeye de onların güçleri ve tabiatları yeterli olmasa da ilk yaratmayı gerçekleştiren buna da kadirdir. Bu beyan hakkında şöyle de denilebilir: Bakınız ve düşününüz ki varlığın, yeniden hayata dönüş ve yaratılış olmaksızın ilk yaratılmasının bizzat hikmet ve ilim sahibi biri tarafından başlatılması aklen bir hikmet değildir. Zira bütün felsefe ve akıl nazarında dost ile düşmanın; şükreden ile nankör inkârcmm; itaatkâr ile âsinin ayrıştırılması gerekir. Zira Cenâb-ı Hak bu dünyada bunları eşit yaratmış ve bu dünyada onları nimetlere ortak yapmıştır. Öyle ki şükredenin sahip olduğunu nankör inkârcıya da; dostun sahip olduğunu düşmana da; itaatkârın sahip olduğunu âsiye de vermiştir. Dolayısıyla bunların ayrıştırıldığı başka bir âlemde yeni bir hayatın olması gerekir ki Onun ilk yaratması ve mevcudatı ortaya çıkarması bir hikmet, düzen ve ilme dayalı olsun; bu yaratma gereksiz ve boş bir fiil olmasın. En doğrusunu Allah bilir. Allah her şeye kadirdir. Hem ilk yaratmaya hem de âhirette yaratmaya. Onu hiçbir şey aciz bırakamaz. Zira O, zatıyla kadirdir.